BLOGLAR

Rusiye mahkemesiniñ soqur qırımlı siyasiy mabüs Aleksandr Sizikovnı apishanege qaytarmağa qarar alğanına dair haber oqudım. Yani apis müddeti 2037 senesi bite bile. Soñki malümatqa köre, onı yibermek kerek ediler, amma “Qırım kerçekleri” ve Rusiye “adliyesi” bar.

Qırım ve Aqyardaki Rusiye Federatsiyası FSB idaresiniñ Aqmescit binasında 2021 senesi baarde Aleksandr Sizikovnen birinci körüşüvimni hatırlayım. Başta ayatta bir ses eşittim, soñra tayaqlı adamnı kördim, o, sesli bir şekilde FSB tahqiqatçılarından birine bir şeyler ayta edi. Soñra tutulğanlar odasına kirip, özüni tanıttı (soqur olğanı körüne edi), kim ne içün tutuldı soradı. Men özümni tanıtqan soñ Aleksandr apansızdan başıma elini qoyıp ayttı: “Qasevetlenme, oğlan, er şey yahşı olacaq”.

O vaqıt pek alım yoq edi, amma o sözler meni şaşırttı. Maña 15 yıl apis cezası berilecek soqur bir insan qoltuttı! Soñra Aleksandrnıñ Rusiyeniñ Qırım ilhaqı başlağanından pek küçlü adalet duyğusı bar edi, dep aytqanlar. Apiske alınğan qırımtatarlarğa qoltutmaq içün narazılıqlarğa çıqa, Rusiye işğalcileri aqqında tam ve doğru ayta ve olarnıñ “yolunı köstere edi”.

Soñra “Hizb ut-Tahrir” davasındaki “ortaqlarınen” tanıştım – qırımtatarlar Seyran Hayretdinov ve Alim Sufyanov. Bazı vaqıtları qorantaları FSBde tahqiqat areketleri vaqtında olarğa aş ketirip ola edi, ve balalar meni ve diger mabüslerni çeşit tatar lezzetli yemeklerinen sıylay edi.

O vaqıt şaqa etip, FSBniñ sağlam insanları “bitti”, şunıñ içün “bandalarınıñ” başı olaraq soqur insan yapıldı, dep ayta edik. Balalar büyük apis cezaları berilecegini añlay edi, amma qabaat tanımaq bir aşalav olaraq köre ediler.

O vaqıt FSB tahqiqatçılarınıñ “ekstremist, terrorist teşkilâtları” boyunca davalarnı ne qadar tez “uydurğanını” kördim, bazı vaqıtları bir-birini tanımağan insanlarnı qabaatlay ediler, çoqusı qırımtatarı edi.

Rusiye işğali başlağanınen Qırım Moskva içün hususiy region edi, dep tüşünem, ve şunıñ içün Rusiyeniñ özünden daa çoq “terrorist” ve “ekstremist” köstermege müim edi.

Vladislav Yesipenko, jurnalist, sabıq siyasiy mabüs

«Fikir» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün

İnsan bir duyğu organından marum etilgeninde, başqalarınıñ idraqı keskinleşkeni kibi, azatlıqtan marum etilgeninde de, ayatqa başqace baqmağa başlay, çünki azatlıq — onıñ eñ müim organlarından biridir ve onı, yani azatlıq duyğusını çekip alsañ bu, ömürniñ idraqını deñiştirir.

İtiraf etmelim ki, soñki yıllar pek duyğulı oldım. Körgen ve duyğan er şeyimni añlamağa tırışam. Bütün bular pek küçlü duyğularnı doğura. Mında alğan mektüplerim de maña pek tesir ete. Er kesniñ öz atmosferası, öz dünyası bar, anda sizni pek hoş olmağan kerçekten uzaqlaşmaq içün davet eteler. Bu dünyağa büyük meraqnen dalıp, er şeyni unutasıñ.

"Mektüp sanki başqa yerlerge, başqa şeer ve memleketlerge teleporttır. Bazıda keçmişke, hatıralarnen, ya da kelecekke alıp barğan vaqıt maşinasıdır, anda bir şeylerni hayal ete ya da cesaretnen planlaştıra bilesiñiz.

Amma, bazıda, içindekiler müim degil, diqqatnıñ özü emiyetlidir. Adam lâqayt qalmadı, yazmaq içün küç ve vaqıt taptı, yahşı söznen destek berdi. Episi bu pek tesirli ve kerçekten de güzel. Ve daa da ziyade, bu, ayatnıñ doğru duyğusını saqlamağa yardım ete, o devam ete ve siz alâ daa da onıñ bir qısmısıñız. Seni ondan çıqarmadılar, seni bileler ve unutmaylar, seni bekleyler. Bu ğayet qıymetli!

Men mektüplerge cevap bermekni, çoq yazmaqnı sevem, bazıda kiçik resimlerni ya da fotoresimlerni qoyam, amma mektüpler sıq-sıq barıp yetmey, buña kederlenmemek qıyın. Amma men ögrenem. Asılında, olıp keçkenler çoq şeyni ögrete. Birinciden, er şeyge ve er keske sabır ve tolerantlıq. Em de çeşit sıñırlavlarğa alışmaq. Olarnı qabul etseñiz, bu kerçekni yaşamaq o qadar zor degil. Neticede, bahtlı olmaq içün bizge çoq şey kerekmey. Bunı, adiy bir künlerniñ gürültüsinden qurtulğan soñ añlaysıñ. Sıq-sıq ondan dağlarğa qaça edimya da tuvğan şeerimniñ damlarında saqlana edim, anda tınç edi.

Bu aqiqatnı añlamaq içün eñ qıymetli ve müim şeyni ğayıp etmek kerek. Bugünki künde er birimiz bir şeyni ğayıp ettik. Çoqusınıñ ayatı o qadar bozulğan ki, bazıda onıñ manası ve maqsadını körmek qıyın. Amma bu, menimce, onıñ büyük bir tuzağı bar. Bir vaqıtları birisi aytqan edi ki, insan büyüklikke yalıñız acılar vastasınen irişe bile, ve acılarsız insan sadece yuqlay. Epimiz tınç yuquda edik ve uyanmaq iç istemey edik, ne qadar sıqıştırılsaq da. Baht ise kerçek, sahte degil, o tamam yanımızda. O, sevgen insannıñ tebessüminde ve quçağında, onıñ yahşı laflarında ve areketlerinde körüne. Ve eger de böyle bir insan yanımızda olmasa, o zaman biz özümiz de aynı ihtiyaclarda olğanlar içün öyle ola bilemiz.

Men ep sevgige inanam, çünki o, er birimizde bar ve onıñ menbası bitmez-tükenmezdir. Ve sevgimiz daa da büyük miqdarda bizge qaytıp kele, tek onı ifade etmek kerek. Eminim, bir şeyge baqmadan sevmekniñ manası da budır. Biri-birimizni sevmek içün. Ayatnı sevmek. Mektüpleriñizde paylaşqan sevgisiñiz içün er keske minnetdarım. Bu büyük, qıymetli bir destek ve eñ müim duyğulardan birini bere — öz-özüne işanç. Öz-özüñizge, areketleriñizge, etrafıñızdaki insanlarğa ve umumen insanlıqqa ve soñunda ayatqa işanıñız. Ve şimdilik azatlıqtan marum olsam da, ayat devam etecegine eminim.

Mektüpler böyle ola. Apiske alınğanlarğa yazıñız. Bu yaşamaq içün kerek. Şahsen cevap berip olamağanlardan afu sorayım ve bu mektüp sizni tapar, dep ümüt etem. Biliñiz ki, mektüplerniñ episini oqup saqlayım ve bir kün er birine sizge lâyıq olğan şekilde cevap berecegim dep ümüt etem.

O vaqıtqa qadar samimiyetnen siziñ Bogdan Zizañız.

Bogdan Ziza, ressam ve fotograf, Qırım siyasiy faali, Kreml mabüsi