Qırım FSB-sınıñ baş idaresinde mahkeme qararı ve delillersiz Qırımlılar Esma Nimetulayeva, Nasiba Saidov, Elviza Aliyeva ve Fevziye Osmanovanı terrorizmde qabaatlaylar, dep bñldireler olarnıñ qorçalayıcıları ve tuvğanları. Orta küz ayında olar "Hizb ut-Tahrir" terror teşkilâtında iştirak etkeninde qabaatlanıp apiske alındı. Olarnıñ qorantaları ve advokatları qabaatlavlar esassız olğanını tüşüneler. Olar FSB-den tutulğanlarğa "yalan menfiy munasebet" yaratqan qabaatlavlarınıñ red etmesini talap eteler. Bu ne demek ve Rusiye mahsus hızmetleriniñ reaktsiyasını beklemek kerekmi, Qırım.Aqiqatnıñ materialında tarif etemiz.
Esma Nimetulayeva Bağçasaraylı şekerleme yapıcı ve çoq balalı ana.
Nasıba Saidova Zalanköylü (Bağçasaray rayonı) pedagogika kolleciniñ talebesi, bala bağçasınıñ yasli gruppasınıñ terbiyecisi.
Elviza Aliyeva Topçıkoylü (Bağçasaray rayonı) Vernadskiy adına Qırım federal universitetiniñ dörtünci kurs studenti, Aqmescitte furunhanede kassir olıp çalışa.
Fevziye Osmanova Mamaşaylı (Aqyar civarı) yerli tükânnıñ hadimi.
FSB tarafından terrorizmde qabaatlanğan Qırımlılar Nasiba Saidova, Fevziye Osmanova, Esma Nimetulayeva ve Elviza Aliyeva
Orta küz ayında FSB hadimleri olarnıñ evlerinde tintüvler keçirdi, Qırımlılar ise RF Ceza kodeksiniñ 205.5 maddesiniñ 1-inci qısmını bozğanında (terror teşkilâtınıñ faaliyetini teşkil etüv ve onıñ faaliyetinde iştirak etüv) şübheli sayılıp tutuldı. O, 20 yılğa qadar apis cezasını belgiley.
Bu, işğal etilgen Qırımda keniş rezonans doğurdı. Apiske alınğan Qırımlılarnıñ tuvğanları ve lâqayt qalmağan qırımlılar bu taqipni sebepsiz ve adaletsiz dep saya.
"Silâsız ve zorbalıqsız terrorizm"
Rusiye kontrolindeki Aqmescitniñ Kiyev rayon mahkemesi Esma Nimetullayeva, Nasiba Saidov, Elviza Aliyeva ve Fevziye Osmanovanı ilk qış ayınıñ ortasına qadar eki ayğa apiske aldı. Olar Aqmescit SİZO-sında bulunalar. "Qırım birdemligi"niñ malümatına köre, Qırımlılar suvuq ve dımlı kameralarda tutula, teşkerüv vaqtında ise, diniy sebeplerden baulağan yavlıqlarını çıqarmağa mecbur eteler.
Mahkeme olarnı apiske almaq qararını qapalı şekilde çıqardı. Mahkeme oturışuvlarına soy-soplarını bile yibermediler. Böyle bir munasebet çoqusı insanlarnıñ közüne kirdi ve qabaatlavnıñ kerçekligine şübhe bildirdi.
"Tahqiqat altında mahsus hızmetler tarafından terrorizmde qabaatlanğan qırımtatar student qızları ve qadınları bar, amma silâ, zorbalıq ve bunıñnen bağlı bir de bir planları yoq. Tahqiqatçılarnıñ fikrince, deliller — bu yazılğan subetler ve yasaq etilgen kitaplar, qızlarnıñ soy-sopları aytqanı kibi, tintüvler vaqtında operativ hadimler olarnı özleri de alıp ketkenler. Yıllar devamında Qırımda bunıñ içün 15 yıldan 20 yılğa qadar apis cezası berile. Amma yarımadada insanlarnıñ çoqusı sual bere: terrorizm ile küreş (ne cemiyet, ne de mahsus hızmetler zorbalıqnı tasdıqlamamalı) ve başqa türlü inanmaq, oqumaq, laf etmek aqqı içün cezalav arasında sıñır ne yerde?" — dep yaza öz blogunda Qırımlı aq qoruyıcısı Lutfiye Zudiyeva.
Lutfiye Zudiyeva
Ukrayina aq qorçalayıcı teşkilâtlarınıñ koalitsiyası Qırımlı Esma Nimetulayeva, Nasiba Saidova, Elviza Aliyeva ve Fevziye Osmanovanıñ taqip etilüvini siyasiy sebepler ile yapılğan dep adlamdırdı ve Rusiye akimiyetinden olarnı "siyasiy sebeplerden azatlıqtan marum etilgen diger vatandaşlarnen beraber" acele azat etmege talap etti.
"FSB mahsus operatsiyası muvafaqiyetsiz oldı. Onı azırlağanlarğa, ğaliba, hızmet ve vazifede köterilmek degil de, aksine, olardan marum etilmek kerek. Tek qırımtatar cemiyetinde degil de, cemiyette qalabalıq doğurıp, açıqtan-açıq yañlış yerge kelmek içün böyle ustalıq kerek edi. Böyle tüşünilmegen itibardan tüşürüv mahsus operatsiyaları qırımtatarlarğa qarşı degil de, olarnıñ etrafında diger millet vekillerini birleştirmek içün çalışa. FSB-niñ Hollywood tarzındaki mahsus operatsiya aqqında video bile yardım etmez, çünki qırımtatarlarnı itibardan tüşürmek içün saylanğan maqsatlar pek müsbet şahıslardır. Kimge barğanıñıznı tüşünmek kerek ediñiz!" — dep bildire Qırımtatar resurs merkeziniñ idare yolbaşçısı Eskender Bariyev.
O emin ki, Qırımda FSB küç ameliyatları yardımınen "qırımtatarlarnı qorquzmağa, itibardan tüşürmege ve olarnıñ tarihiy vatanından gibrid sürgünligine yardım etmege" tırışa.
"Biz toqtamaycaqmız"
Qırımlılar tutulıp alınğan soñ, olarnıñ ana-babaları ve faalleri Rusiye prezidentiniñ memuriyetine, Rusiye Baş prokuraturasına ve Rusiye insan aqları vekâletlisine muracaat etip, olarnıñ taqip etilmesini toqtatmaq ve deral azat etmek içün tedbir almağa muracaat etip, Moskvağa yol aldılar. Olarda Esma Nimetullayeva, Nasiba Saidova, Elviza Aliyeva ve Fevziya Osmanovağa qoltutuv olaraq qırımtatarlarnıñ 6,5 biñ imzası toplandı.
Rusiye Federatsiyasınıñ akimiyetine 6,5 biñ imza ile FSB tarafından terrorizmde qabaatlanğan qırımlılar Esma Nimetulayeva, Nasiba Saidova, Elviza Aliyeva ve Fevziya Osmanovağa qoltutuv muracaatları
Moskvağa ketken mikroavtobuslarnı Rusiye quvetçileri vesiqalarnı teşkermek içün beş kere toqtattı, dep haber ete "Qırım birdemligi".
Apiske alınğan qırımlılarnıñ tuvğanları, muracaatlarına Qırımnıñ Rusiye akimiyetinden cevap beklemeyip ve "birisi olarnı diñlep, közlerini açacağına" ümüt etip, Moskvağa barmağa qarar bergenlerini aytalar.
"Ana yüregi bizni Moskovağa barmağa mecbur etti. Biz toqtamaycaqmız. Bu bizim qızlarımızdır, olarnı apishanege degil, kelecekke azırlamaq içün yetiştirdik. Adaletni isteymiz. Bizim yüreklerimiz böyle bir kederge dayanamaz. Bizge bütün Qırım qol tuta. Bu bizni tutıp tura", — dep bildirdi "Qırım birdemligi"ne Elânora Osmanova, apiske alınğan Fevziye Osmanovanıñ anası.
Teşebbüs gruppasınıñ iştirakçileri Rusiye müessiselerinde qabulğa kirmege tırıştı, amma olarnı qabul etmediler.
"Delilsiz bütün dünyağa qabaatlaylar"
Apiske alınğan Qırımlı qızlarnıñ ana-babaları, olarnıñ davası ve ükmü daa mahkeme etilmegenine baqmadan, küç idaresiniñ resmiy resursları ve Qırım kütleviy haber vastaları olarnı terrorist dep adlandırğanlarına diqqat ayıralar.
"Deliller, faktlar qayda ve nasıl etip olar bu kibi beyanatlarnı yapmaq içün mesüliyetini öz boynuna ala bileler? Bu qızlar universitetlerde oquy. Olarnıñ itibarını lekelemege aqqıñız barmı?! Tahqiqat, mahkeme ve delilsiz olarnı bütün dünyağa qabaatlaylar! Bu memlekette bunıñ içün kim mesüliyetli? Bu memlekette iç bir kimse sebepsiz cinayetçi olaraq qabaatlanmasın! Bu memlekette cezasız yürgen ve "Range Roverler"de yürgen bir million cinayetçini özüm taparım", — dep muracaat etti Dinara Eyupova, apiske alınğan Nasiba Saidovanıñ anası, Qırımnıñ Rusiye ükümetiniñ baş nazir muavini Albert Kurşutovğa.
Bir qaç on qırımtatar faali Aqmescitteki Qırımnıñ Rusiye ükümetiniñ binasına kelip, FSB tarafından terrorizmde qabaatlanıp tutulğan vatandaşları aqqında bilgi almaq istey, 2025 senesi oktâbrniñ 16-sı
"FSB, yaqalanğanlarğa menfiy munasebetni şekillendire"
Qırımlı advokat Emil Kurbedinov, FSB-ge cemaat alâqaları merkeziniñ areketlerine şikâyet yolladı, çünki o, qırımlılarnı "halqara terror teşkilâtınıñ bölüginiñ iştirakçileri" dep adlandırdı. Rusiye qanunlarına köre, "terroristik faaliyet ve teraktlar" olaraq yalıñız cemiyet ve devletke qarşı yapılğan zorbalıq areketleri (patlavlar, ateşke berüv, esir aluv, bina ve inşaatlarnı zapt etüv ve ilâhre) belgilene, dep bildirdi "Qırım birdemliginiñ" advokatı.
Emil Kurbedinov
"Hizb ut-Tahrir" teşkilâtı Rusiye Federatsiyası Yuqarı mahkemesiniñ 2003 senesi qabul etilgen qanuniyet esasında terroristik olaraq tanıldı. 2006 senesi saban ayınıñ 6-nda qabul etilgen Federal qanun quvetini alğanından berli Terrorizmge qarşılıq kösterüv aqqında teşkilâtlarnı terroristik olaraq tanuv tertibi esasen deñiştirildi ve bu qanunnen idare etile. "Hizb ut-Tahrir" teşkilâtı qanunlarda belgilengen terakt olaraq tanılmadı. Bundan sebep, Rusiye FSB-sınıñ matbuat hızmeti tarafından derc etilgen malümatqa köre, yaqalanğan qadınlar "terror teşkilâtınıñ iştirakçileri" ve "terror faaliyetinen oğraşalar" degen iddialar qanunlarğa ve kerçek vaziyetke uymağan. Derc ise kontekstten çıqarılğan, vaqialarnıñ bütün şaraitlerini aks etmegen, olmağan vaqialar aqqında beyanat bar, bu ise, adise-vaqialarnıñ manasını deñiştire ve diñleyicilerni yañlış tarafqa alıp kete, şu cümleden, yaqalanğan qadınlarğa qarşı yañlış menfiy munasebetni şekillendire", — dep bildirdi Emil Kurbedinov öz şikâyetinde.
Bu sebepten advokat FSB-den derc etilgen malümatnıñ doğrulığını teşkermekni ve apiske alınğan qırımlılarnıñ terroristik faaliyetke aitligi aqqında malümatnı red etmekni talap ete.
İşğal etilgen Qırım, 2019 senesi saban ayınıñ 27-si
FSB bu talapnı qanaatlendirmese ya da oña cevap bermese, Emil Kurbedinovnıñ imayesi altında bulunğan Esma Nimetulayeva, namus, itibar ve iş itibarını qorçalamaq ve maneviy zarar ve mahkeme masraflarını ödemek içün FSB-ge muracaat etmek aqqını saqlap qala, dep bildirdi "Qırım birdemliginiñ" advokatı.
Qırımdaki FSB idaresinde bu beyanatqa açıq şekilde cevap bermediler.