İşğal etilgen Qırımda bürtükli aşlıqlar ve yüzüm yetişmey. Yerli sakinler bu qurğaqlıqta Rusiye akimiyetini qabaatlay. Bütün bular Dnipro suvunıñ yoqluğı sebebinden ola. Qırımda suv teminatı meselesini çezip olamasalar da, köy hocalığını "eñ müim saası" olaraq saymağa devam eteler. Ne olğanını Qırım.Aqiqatnıñ materialında tarif etemiz.
Qırımda ekin zararları daa yazda tahmin etilgen edi. Qırımda baar suvuqları ve dımlılıq qıtlığı sebebinden aşlıq ve diger ekinlerniñ bereketi zarar kördi.
Soñki yılları Qırımda ava anomaliyaları daa çoq körüne: saban ayında yüksek ava arareti çeçek ve quralay aylarında suvuqnen deñişe. Yaz adetince quru ola. Bu sene yarımadada eki kere qurğaqlıq sebebinden regional fevqulâde vaziyet rejimi ilân etildi. Ava şaraitiniñ tesirinden eñ çoq Canköy, Qurman, Or Qapı, Curçı, Seyitler, Razdolnensk, Aqmescit ve Qara deñiz rayonlarınıñ ekinleri zarar kördi.
Ötmeksiz qalmazlar
Qırımnıñ Rusiye akimiyeti bildire ki, bu sene Qırımda tahıl ve tahıl-burçaqlı ösümlikler million tonnadan ziyade oldı. Qırım çiftçiliginiñ aman-aman bütün bu mahsulnı tış bazarlarda satıla bilinecek, dep bildirdi Qırımnıñ Rusiye yolbaşçısı Sergey Aksönov.
Aynı zamanda memurlar deyler ki, qırımlılar aşsız qalmaz. Qırım yarımadasına aşlıq qomşu Rusiyeden ketirile.
"Yılnıñ başından berli Qırım ve Aqyarğa Altay ülkesi, Omsk, Novosibirsk vilâyetleri, Krasnoyarsk ülkesinden 800 biñ aşlıq ketirildi. Bu Sibir, Rusiyeniñ orta yolağı, o, öz mahsulatınıñ artqaçını, liman infrastrukturalarımıznı qullanıp, iç ve tış bazarlarğa toplamaq ve tarqatmaq içün yollay", — dedi boş ayda Aqmescitte keçirilgen brifing vaqtında Veterinariya ve fitosanitariya nezareti boyunca Federal hızmetiniñ Azaq-Qara deñiz regionlarara idaresiniñ yolbaşçısı Arsen Arziyev.
Onıñ aytqanına köre, Qırımğa mahsulat Belarus, Ermenistan ve Qazaqistandan ketirile.
Qırım çiftçileri 2026 senesinde ekinlerniñ bereketini toldurmağa ümüt eteler. Kelecekteki bereket içün esas amil qarlı ve dımlı qış olacaq.
Optimistik tahminler içün başqa sebepler yoq. Bu, Herson vilâyetinde Rusiye ordusı tarafından Kahovka GES-niñ bentiniñ yoq etilmesinden soñ, Qırımnıñ suvnen teminlev meselesi çezilmegeni ile bağlıdır.
Nadir yüzümlerden elde etilgen "mahsusu" şarap
Baar suvuqları ve qurğaqlıq sebebinden Qırımda yüzümniñ cıyuvı da zarar kördi. Quralay ve ilk küz ayları arasındaki ava meyvalarnıñ keyfiyetli yetişmesine yardım etmedi. Hususan, suniy suvaruv sisteması olmağan bağlar zarar kördi.
Resmiy malümatqa köre, Qırımda 100 biñ tonnadan ziyade yüzüm toplandı, keçken senege baqqanda 14,6% eksildi.
Daa evel yüzüm mahsulatınıñ 20-25% eksilmesi tahmin etilgen edi.
"Bu sene baarde olğan buzlavuq ve şiddetli qurğaqlıq, ekinlerniñ ölmesine ve ekinlerniñ azlaşmasına sebep oldı. Amma yahşı haber de bar: bereketniñ şekillenmesinde yüksek ava arareti yüzümniñ organoleptik ve fizikiy-himyeviy hususiyetlerine tesir ete. Şunıñ içün, misal içün, 2025 senesiniñ qırmızı quru ve sert şarapları anomal ava şaraitleri sebebinden tat palitrası boyunca zengin olacaq", — dep bildirdi Qırımnıñ Rusiye yolbaşçısı Sergey Aksönov.
Suv qıtlığı şaraitinde Qırımda yüzümçilik inkişafınıñ ilerideki istiqballerini Rusiye akimiyeti aydınlatmay.
Suvsuz istiqbal barmı?
Suv qıtlığı şaraitinde Qırımnıñ köy hocalığı problemli ve daa çoq subsidiyağa muhtac ola. Qırımnıñ Rusiye ükümetiniñ köy hocalığı naziri Denis Kratükniñ bildirgenine köre, yaramay iqlim şaraitlerinde köy hocalığı saası devlet destegi ve yatırım faalligi sayesinde "dayanıqlı olğanını kösterdi".
Bu sene qurğaqlıqtan zarar körgen ekinlerge qol tutmaq içün Rusiye akimiyeti yedek fondundan 160 million ruble ayırdı.
Böyle stsenariy tekrarlansa, Qırımnıñ köy hocalığı istisalcıları yañı bücet yardımına muhtac olacaqlar.
Bunıñnen beraber, Qırımnıñ Rusiye parlamentiniñ spikeri Vladimir Konstantinov, köy hocalığı "Qırım içün eñ müim saalardan biri" olaraq qala, dep bildire.
"Onıñ payı cumhuriyetniñ umumiy regional mahsulatınıñ 7,3% teşkil ete, qırımlılarnıñ 50%-ı köy rayonlarında yaşay", — dep bildirdi o boş aynıñ 12-nde Qırımnıñ Rusiye parlamenti prezidiumınıñ toplaşuvında.
Qırımdaki köy hocalığı istisalınıñ istiqballeri regionnıñ suvnen temin etilmesinen bağlıdır. Rusiye akimiyeti Şimaliy-Qırım kanalından Dnepr suvınıñ ketirilmesini yañıdan başlamağa ümüt ete. Amma bunı nasıl yapmaq mümkün olğanı belli degil.
2024 senesi Sergey Aksönov, Qırımda iç suv menbalarınıñ yedekleri, yağanaqlar esapqa alınmasa bile, eki yılğa yetecegini bildirgen edi. Amma bu sene Qırımda suv qıtlığı peyda oldı. Yarımadanıñ cenübiy ve şarqiy regionlarında qırımlılarnıñ tehnikiy ihtiyacları içün suv çapçaqlar qoydılar. Sergey Aksönovnıñ malümatına köre, orta küz ayında Qırımnıñ 77 regionı ketirilgen suvnen yaşay edi.
11 yıl içinde Rusiye akimiyeti Qırımnıñ suv teminlevi meselesini çezip olamadı. Olar Qırımğa tatlı suvnı Qara deñiz tübünden keçip, Qara deñiz tübünden tatlı suv çıqarmağa, Qırımda deñiz suvunıñ tatlılaştırıluv stansiyasını qurmağa, suniy yağanaqlar çıqarmağa teklif ete ediler. Amma bu leyhalarnıñ iç biri amelge keçirilmedi. Qırım alâ daa iç suv menbaları sayesinde yaşay.
Rusiye akimiyeti Qırımda eki yañı suv anbarını qurmağa vade ete. Amma bu yıllar ve milliardlarnen ruble talap ete. Qırımlılar şimdi nasıl yaşaycaqlarını memurlar añlatmay.
